ช่องที่ออกอากาศ : ช่อง 7
ออกอากาศทุกวัน : พุธ-พฤหัสบดี
บทประพันธ์ : สุจิตต์ วงศ์เทศ
บทโทรทัศน์ : แพรพริมา
กำกับการแสดง : สยาม น่วมเศรษฐี
ผลิต : บริษัท พอดีคำ จำกัด โดยธงชัย - มณีรัตน์ ประสงค์สันติ
แนวละคร : ดราม่า แอ็คชั่น อิงประวัติศาสตร์
นายเดื่อง (วินัย ไกรบุตร) หัวหน้าคนงานขุดแต่งโบราณสถาน รับปาก อาจารย์ประทีป (วันชัย เผ่าวิบูลย์ ) หัวหน้า คณะศึกษาโบราณคดีของกรมศิลป์ว่าจะปักหลักเฝ้าพระศิลา พระพุทธรูปที่ถูกค้นพบ ในถ้ำศิลาบนเขาหลวง สุโขทัย ให้รอดพ้นจากเงื้อมมือของพวกโจรใจบาปที่จ้องจะมา ลักตัดเศียรพระศิลา
โดยเฉพาะกับ กำนันบุญ สุโขทัย (สุรวุฑ ไหมกัน) ซึ่งมีนิสัยขี้โกงชอบสะสมและ ลักลอบซื้อขายวัตถุโบราณ เมื่อกำนันบุญรู้เรื่องพระศิลาที่ถูกค้นพบ เลยอยากมาได้ไว้ ในครอบครองจึงเดินทางจากสุโขทัยมาศรีสัชนาลัยบ้านของนายเดื่อง เพื่อขอให้นายเดื่องเปิดทางให้เข้าไปลักตัดเศียรพระ แต่กำนันบุญ ถูกนายเดื่องปฏิเสธและไล่ ตะเพิดอย่างไม่เกรงกลัวอิทธิพล นายเดื่องเป็นห่วงพระศิลาเลย จำเป็นต้องฝาก ขุนเดช ลูกชายวัย 10 ขวบไว้กับ คำปัน (รชยา รักษ์กสิกรณ์) หญิงสาวที่แอบชอบพ่อของขุนเดช และคอยช่วยเลี้ยงดู ขุนเดชเหมือนลูกแท้ๆ แต่ความอยากรู้อยากเห็นของขุนเดชที่มีใจรักและ สนใจในศิลปะโบราณซึ่งถูกถ่ายทอดมาจากพ่อ ทำให้ขุนเดชแอบขึ้นรถของอาจารย์ประทีปตาม ไปหาพ่อที่ถ้ำศิลา อาจารย์ประทีปกลัวภัยจะเกิดกับนายเดื่องจึงให้ปืนไว้เพื่อป้องกันตัว แต่นายเดื่องปฏิเสธยืนยันว่าจะใช้แค่ "ดาบนิล" อาวุธคู่กายสมบัติเก่าแก่ที่นายเดื่องได้รับตกทอดจากบรรพบุรุษ
